Στη Γορτυνία, όπως και στα περισσότερα μέρη της Πελοποννήσου, η επανάσταση ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821, όταν οι Παλουμπαίοι οπλαρχηγοί Δημήτριος και Γεώργιος Πλαπούτας, μαζί με μερικές εκατοντάδες ακόμη Γορτύνιους πολεμιστές, κήρυξαν την έναρξη της Επανάστασης στην Ηραία και ρίχτηκαν στη μάχη για την απελευθέρωση της Ελλάδας.
Ισχυρές γορτυνιακές οικογένειες, όπως οι Κολοκοτρωναίοι, οι Πλαπουταίοι, οι Δεληγιανναίοι πρωτοστατούν στον απελευθερωτικό αγώνα και το όνομά τους γράφεται με χρυσά γράμματα στην ελληνική ιστορία. Οι νίκες διαδέχονται η μία την άλλη, καθώς οι Τούρκοι δεν έχουν μεγάλο στρατό στην Πελοπόννησο, ενώ αυτός που υπάρχει στην επικράτεια είναι κυρίως απασχολημένος με την εξόντωση του Αλί – Πασά.
Ισχυρές γορτυνιακές οικογένειες, όπως οι Κολοκοτρωναίοι, οι Πλαπουταίοι, οι Δεληγιανναίοι πρωτοστατούν στον απελευθερωτικό αγώνα και το όνομά τους γράφεται με χρυσά γράμματα στην ελληνική ιστορία. Οι νίκες διαδέχονται η μία την άλλη, καθώς οι Τούρκοι δεν έχουν μεγάλο στρατό στην Πελοπόννησο, ενώ αυτός που υπάρχει στην επικράτεια είναι κυρίως απασχολημένος με την εξόντωση του Αλί – Πασά.
Οι Έλληνες, ωστόσο, έχουν πετύχει και κάτι εξίσου σημαντικό: να ενωθούν κάτω από τον κοινό σκοπό που δεν είναι άλλος από την απελευθέρωση. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε χωριό της Γορτυνίας προσφέρει στον αγώνα με βάση τα πλεονεκτήματα που διαθέτει.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γράφει στα απομνημονεύματά του πως “μπαρούτι είχομεν, έκαμνε η Δημητσάνα”. Οι κάτοικοί της είχαν την τεχνογνωσία να κατασκευάζουν μπαρούτι από νίτρο, θειάφι και κάρβουνο στους φημισμένους μπαρουτόμυλους που υπήρχαν στο φαράγγι του Λούσιου.
Η Βυτίνα τροφοδοτούσε με ψωμί τον στρατό, ενώ στην Ιερά Μονή Κερνίτσας, οι κάτοικοί της περιέθαλπαν τους λαβωμένους από τον πόλεμο και τις οικογένειές τους. Και άλλες μονές εκείνη την εποχή λειτούργησαν ως κρησφύγετα για τον άμαχο πληθυσμό ή ως νοσοκομεία για τους τραυματίες.
Η Στεμνίτσα, το αγαπημένο χωριό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, αποτέλεσε την έδρα της Πελοποννησιακής Γερουσίας, του πρώτου διοικητικού οργάνου της Ελλάδας που επισημοποίησε την Επανάσταση, και ορίστηκε ως η νόμιμη Αρχή της Πελοποννήσου.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, δεν έλειψαν και οι μεγάλες καταστροφές χωριών, όπως για παράδειγμα ο τριπλός πυρπολισμός των Λαγκαδιών από τον στρατό του Ιμπραήμ Πασά, καθώς επίσης και άλλων χωριών που αντιστάθηκαν σθεναρά στην πολεμική μηχανή του έμπειρου στρατιωτικού.
Ο τελευταίος, μετά την καταστροφή του στόλου του στη φημισμένη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, αποχώρησε οριστικά από την Ελλάδα και λίγα χρόνια μετά στράφηκε εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, η οριστική του αποχώρηση από την Πελοπόννησο σήμανε και την οριστική απελευθέρωση της περιοχής και κατ’ επέκταση της Γορτυνίας.
Διαδρομες
Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου
Χτισμένη στη βάση ενός απότομου κάθετου βράχου, περίπου 200 μέτρα από την όχθη του ποταμού Λούσιου, η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, με την πλούσια ιστορία και προσφορά στον αγώνα των Ελλήνων για την απελευθέρωση, προκαλεί δέος σε κάθε επισκέπτη.
Ιερά Μονή Φιλοσόφου (Κρυφό Σχολειό)
Ιδρύθηκε το 963 μ.Χ. από τον αρχιγραμματέα του βυζαντινού Αυτοκράτορα Νικηφόρου Β’ Φωκά, τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, που της έδωσε και το προσωνύμιο “Φιλοσόφου”. Το 1691, η Μονή μεταφέρθηκε σε νέα τοποθεσία (Νέα Μονή) για ευκολότερη πρόσβαση.
Μονή Αιμυαλών - Ληνός Κολοκοτρωναίων
Ο ληνός είναι ένα παραδοσιακό αγροτικό κτίσμα που χρησίμευε σαν βοηθητικός εργαστηριακός χώρος ή σαν αποθήκη για τα σταφύλια και τον πρόχειρο βρασμό του μούστου.
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης
Η νεροτριβή και ο αλευρόμυλος, το ρακοκάζανο, το βυρσοδεψείο και ο μπαρουτόμυλος, συνθέτουν τα κομμάτια ενός ολοκληρωμένου “παζλ” παράδοσης, το οποίο φιλοξενείται στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης.
Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Δημητσάνας
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Οικία Παλαιών Πατρών Γερμανού
Η οικογένεια του Παλαιών Πατρών Γερμανού εγκαταστάθηκε στη Δημητσάνα περίπου το 1720 και, σύμφωνα με πληροφορίες, διέμενε στην εν λόγω οικία μέχρι και το 1897.
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Ιερά Μονή Αιμυαλών – Ληνός Κολοκοτρωναίων
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Στεμνίτσας
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Αρχοντικό των Δεληγιανναίων
Το οίκημα δεσπόζει στον Πάνω Μαχαλά του ιστορικού χωριού Λαγκάδια, το οποίο, εκτός από σημαντικούς χτίστες, χάρισε στην Ελλάδα την περίφημη οικογένεια των Δεληγιανναίων, προεστών του Μοριά πριν από την Επανάσταση. Από την οικογένεια Δεληγιάννη προήλθαν και δύο Πρωθυπουργοί στα χρόνια μετά την απελευθέρωση.
Αγιονέρι
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι γραφές ιστορικών της Επανάστασης, στις 20 Μαρτίου του 1821, στην περιοχή “Αλώνι του Καλλιντέρη” στο Αγιονέρι Γορτυνίας, οι Γεώργιος και Δημήτριος Πλαπούτας κήρυξαν τον απελευθερωτικό αγώνα ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό.
Ιστορικός Πύργος Πλαπούτα
Ο ιστορικός Πύργος του Στρατηγού Πλαπούτα που έπαιξε σημαίνοντα και καθοριστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 δεσπόζει αναστηλωμένος στο χωριό Παλούμπα, τη γενέτειρα του Δημήτριου Πλαπούτα
Ληνός των Κολοκοτρωναίων
Ο ιστορικός Πύργος του Στρατηγού Πλαπούτα που έπαιξε σημαίνοντα και καθοριστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 δεσπόζει αναστηλωμένος στο χωριό Παλούμπα, τη γενέτειρα του Δημήτριου Πλαπούτα
Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Στεμνίτσας
Ο ιστορικός Πύργος του Στρατηγού Πλαπούτα που έπαιξε σημαίνοντα και καθοριστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 δεσπόζει αναστηλωμένος στο χωριό Παλούμπα, τη γενέτειρα του Δημήτριου Πλαπούτα
Οικία Παλαιών Πατρών Γερμανού
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Δημητσάνας
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Ληνός των Κολοκοτρωναίων
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Στεμνίτσας
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Holy Monastery of Zoodochos Pigi
Built only ten years after the fall of Constantinople, the Holy Monastery of Zoodochos Pigi or Chrysopigi kept alive the flame of liberation during the difficult years when Greece was under Ottoman occupation.
Holy Monastery of Saint John the Baptist
Built at the base of a steep vertical rock, about 200 meters from the bank of the Lousios river, the Holy Monastery of Saint John the Baptist, with its rich history and contribution to the struggle of the Greeks for liberation, inspires awe in every visitor.
Holy Monastery of the Philosopher (Krifo Scholio)
It was founded in 963 AD by the chief secretary of the Byzantine Emperor Nikephoros II Phokas, Ioannis Lampardopoulos, who also gave the name "Philosopher" to the Monastery. In 1691, the Monastery was relocated (New Monastery) for easier access.
Aimyalon Monastery-Linos of the Kolokotronis family
A linos is a traditional agricultural building that served as wine press for the grapes and the rough boiling of the must.
Open-Air Waterpower Museum
The fulling mill and the flour mill, the still, the tannery and the gunpowder mill compose the pieces of a complete "puzzle" of tradition, which is housed in the Open-Air Waterpower Museum.
Dimitsana Historic Public Library
The picturesque and historical village of Dimitsana is a key depository of historical and folklore traditions of the Greek nation. In its library, apart from the shelves enriched with 35,000 volumes of books, the visitor can also admire important relics and memorabilia from various moments of the glorious past.
House of Germanos III of Old Patras
The family of Germanos III of Old Patras settled in Dimitsana around 1720 and resided in this house until 1897. Today, in the renovated building there are exhibits that are family heirlooms of the great hierarch, as well as excerpts from his autobiography.
Manor of the Deligiannis family in Lagkadia
The building dominates the Upper Side of the historic village of Lagkadia, from which prominent builders came, as well as the famous Deligiannis family, prefects of the Peloponnese before the Revolution.
Agioneri
The building dominates the Upper Side of the historic village of Lagkadia, from which prominent builders came, as well as the famous Deligiannis family, prefects of the Peloponnese before the Revolution.
Historic Plapoutas Tower
The historic Tower of General Plapoutas, which played an important and decisive role in the Revolution of 1821, dominates the village of Paloumpa, the birthplace of Dimitrios Plapoutas, an important commander in the struggle for liberation.
The Linos of the Kolokotronis family
The historic Tower of General Plapoutas, which played an important and decisive role in the Revolution of 1821, dominates the village of Paloumpa, the birthplace of Dimitrios Plapoutas, an important commander in the struggle for liberation.
Holy Monastery of Saint John the Baptist, Stemnitsa
The historic Tower of General Plapoutas, which played an important and decisive role in the Revolution of 1821, dominates the village of Paloumpa, the birthplace of Dimitrios Plapoutas, an important commander in the struggle for liberation.
