Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια, ο επισκέπτης μπορεί επίσης να θαυμάσει σημαντικά κειμήλια και ενθυμήματα από διάφορες στιγμές του ένδοξου παρελθόντος.
Πρόκειται για ένα από τα πιο ιστορικά και ανεκτίμητα κειμήλια παιδείας κι εκπαίδευσης σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ιδρύθηκε μαζί με την περίφημη Σχολή Δημητσάνας το 1764 κι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της Επανάστασης του 1821, καθώς το χαρτί των βιβλίων “θυσιάστηκε” για την κατασκευή απαραίτητου πολεμικού υλικού.
Στα δύο χρόνια μετά τον ξεσηκωμό των Ελλήνων, έμεινε με 500 τόμους στα ράφια της, ωστόσο στην πορεία των ετών και με την ανιδιοτελή δωρεά ευεργετών έφτασε να απαριθμεί σήμερα 35.000 τόμους βιβλίων.
Η Ιστορική Βιβλιοθήκη Δημητσάνας αποτελεί μια από τις παλαιότερες και σημαντικότερες βιβλιοθήκες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1764 μαζί με την περίφημη Σχολή της Δημητσάνας, και τα πρώτα χρόνια διέθετε βιβλία που μεταφέρθηκαν εκεί από τη Μονή Φιλοσόφου. Εμπλουτίστηκε συστηματικά επί 57 έτη με εκδόσεις κυρίως Ελλήνων συγγραφέων, πεζογράφων, ποιητών κι εκκλησιαστικών πατέρων.
Σύμφωνα με ποικίλα χειρόγραφα, τα λεγόμενα “Μαθηματάρια” που φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη, στη Σχολή Δημητσάνας, διδάσκονταν αρχαίοι φιλόσοφοι όπως ο Αριστοτέλης κι ο Πλάτωνας, φυσικές επιστήμες, μαθηματικά, αστρονομία, κοσμογραφία, ποιητική, ρητορική, βυζαντινή γραμματεία κ.ά. Από τα “σπλάχνα” της δε αποφοίτησαν μεταξύ άλλων ο Ιωσήφ Ανδρούσης (υπουργός Παιδείας ), ο ήρωας της Μάχης στο Μανιάκι, Γρηγόριος Δικαίος Παπαφλέσσας, ο Μητροπολίτης Τριπολιτσάς, Δανιήλ Παναγιωτόπουλος, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Ε’, ο οποίος στη συνέχεια βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τους Οθωμανούς, ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός και άλλοι διαπρέψαντες σε διάφορα μέρη της χώρας, ιδρύοντας σχολεία ως διδάσκαλοι.
Άρρηκτα συνδεδεμένη με τη λειτουργία της Σχολής Δημητσάνας υπήρξε αναμφισβήτητα η βιβλιοθήκης της. Χειρόγραφοι κώδικες ποικίλου περιεχομένου, αρχαίοι συγγραφείς, πατερικά κείμενα, ερμηνευτικά βιβλία επ’ αυτών, λεξικά, ανθολογίες και άλλα έντυπα παλαιών δυσεύρετων εκδόσεων, καθώς και αρχέτυπα αφότου ανακαλύφθηκε η τυπογραφία γέμισαν τα ράφια της ιστορικής βιβλιοθήκης, η οποία, με τις προσπάθειες δασκάλων της Σχολής και ομογενών εγκατεστημένων στο εξωτερικό, έφτασε να διαθέτει 5.000 τόμους βιβλίων – πνευματικός πλούτος που χρησιμοποιήθηκε -όπως εξηγεί τόσο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, όσο και ο υπασπιστής του Φωτάκος- μαζί με το μπαρούτι της Δημητσάνας για τις ανάγκες του επαναστατημένου έθνους και, συγκεκριμένα, στην κατασκευή μπαρουτόβολων απαραίτητων για την επιτυχία του αγώνα. Στα δύο πρώτα χρόνια της επανάστασης, η βιβλιοθήκη έμεινε με 500 βιβλία στα ράφια της.
Έκτοτε, με την πολύτιμη βοήθεια πολιτών και ομογενών από το εξωτερικό, το βιβλιογραφικό υλικό της αυξήθηκε περίπου στους 35.000 τόμους, ενώ η βιβλιοθήκη εμπλουτίστηκε και με ανεκτίμητης αξίας κειμήλια και αντικείμενα του λαϊκού βίου της περιοχής, όπως οικιακά σκεύη, χαλιά, αγροτικά εργαλεία, στημένους αργαλειούς. Επίσης, εντός του κτιρίου σε ορειχάλκινη λάρνακα φυλάσσονται τα οστά του Παλαιών Πατρών Γερμανού, καθώς επίσης η σέλα του αλόγου του Γρηγόριου Δικαίου (γνωστότερου ως Παπαφλέσσα) και ξίφη από την εποχή του ελληνικού έπους (2).
Τις αίθουσες της Βιβλιοθήκης κοσμούν προσωπογραφίες μεγάλων Ελλήνων, όπως του ιστορικού γραμματέα του Θ. Κολοκοτρώνη, Μιχαήλ Οικονόμου, του ευεργέτη με την ανεκτίμητη δωρεά του 1845, Νικόλαου Μακρή, του δημάρχου Οδησσού, Γρηγορίου Μαρασλή κ.ά.
Σήμερα, λειτουργεί υπό την μορφή δανειστικής βιβλιοθήκης, ενώ αποτελεί κέντρο πληροφόρησης, στο οποίο ανατρέχουν επιστήμονες και ερευνητές όλων των ειδικοτήτων, καθώς επίσης κι επισκέπτες από όλο τον κόσμο (1) για να τη θαυμάσουν δια ζώσης.
Διαδρομες
Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Στεμνίτσας
Το γραφικό και ιστορικό χωριό της Δημητσάνας αποτελεί βασικό θεματοφύλακα ιστορικών και λαογραφικών παραδόσεων του ελληνικού γένους. Στη βιβλιοθήκη της, εκτός από τα εμπλουτισμένα με 35.000 τόμους βιβλίων ράφια.
Αρχοντικό των Δεληγιανναίων
Το οίκημα δεσπόζει στον Πάνω Μαχαλά του ιστορικού χωριού Λαγκάδια, το οποίο, εκτός από σημαντικούς χτίστες, χάρισε στην Ελλάδα την περίφημη οικογένεια των Δεληγιανναίων, προεστών του Μοριά πριν από την Επανάσταση. Από την οικογένεια Δεληγιάννη προήλθαν και δύο Πρωθυπουργοί στα χρόνια μετά την απελευθέρωση.
Dimitsana Historic Public Library
The picturesque and historical village of Dimitsana is a key depository of historical and folklore traditions of the Greek nation. In its library, apart from the shelves enriched with 35,000 volumes of books, the visitor can also admire important relics and memorabilia from various moments of the glorious past.